HABERLER

4. Forum Mobing'te, "Türkiye'de Mobing" konuşuldu.

16 Aralık 2018 Pazar

Çalışanların yüzde 90’ı mobing mağduru olduğunu düşünüyor

İş yerinde psikolojik taciz, yıldırma olarak tanımlanan mobing ile mücadelede Türkiye’nin geldiği son nokta Yaşar Üniversitesi’nde düzenlenen ‘4. Forum Mobing’ etkinliğinde ele alındı. Dördüncü Boyut Akademi ve Geleceği Paylaş Sivil İnisiyatifi  işbirliği ile düzenlenen etkinlikte açıklanan verilere göre, kurumların yüzde 63’ünde psikolojik tacizi önlemeye yönelik herhangi bir yaptırımın uygulanmadığı, çalışanların yüzde 90,7’sinin ise gereksiz görevler, olumsuz eleştiri, küçümseme ve iğneleme gibi  uygunsuz davranışlara maruz kaldıkları ortaya çıktı.

KURUMLARIN YALNIZCA YÜZDE 12’SİNDE ETİK YÖNETMELİĞİ VAR

Türkiye’de mobingi derinlemesine ele almak için 2012 yılından bu yana kapsamlı anket araştırmalarına imza attıklarını belirten 4. Boyut Akademi Kurucusu Çağlar Çabuk, kurumların mobing algısını dikkat çeken verilerle birlikte açıkladı. Çabuk, “2012’de 244 kurum temsilcisine ulaşmıştık. Bu sayı bugün 331’e ulaştı. Görüşülen kurumların yüzde 57’sinde etik yönetmeliğinin olmadığını, yüzde 63’ünde ise psikolojik tacizi önlemeye yönelik yaptırımların olmadığını gördük. Çalışanların sorunlarını veya şikayetlerini insan kaynakları birimi dışında iletebilecekleri ayrı bir birimin varlığı ise ancak yüzde 19 oranında çıktı. Mobing ile ilgili bir başvuru geldiğinde kurumların yüzde 40’a yakını ‘taraflarla görüşmeyi aynı anda’ yapmayı, yüzde 36’sı ise ‘önce şikayetçi tarafla görüşmeyi’ tercih ediyor. Görüşme yapmayan kurumların oranı da bu yıl yüzde 19 olarak çıktı” dedi.   

HAKLI OLANA DA HAKSIZ OLANA DA İŞ AKDİ FESHİ

Yapılan şikayetlerin kurumlar tarafından nasıl değerlendirildiğini de ele alan Çağlar Çabuk, “Yapılan şikayetin haklı bulunması halinde kurumların yarıdan fazlası iş akdi feshini tercih ediyor. Yapılan şikayetin haksız bulunması halinde ise kurumların yarısı yine şikayetçi tarafa iş akdi feshi uyguluyor. Görev yeri değişikliği yüzde 37,5 oranında tercih edilirken, kurumların 3’te 1’i, sorunu yazılı uyarı ile çözmeye çalışıyor. Görüşülen kurumların yüzde 35’inde işverene karşı mobing davası açıldığı belirtilirken, yüzde 47’si ise böyle bir dava açılmadığı belirtti. Çalışana karşı açılan mobing davası oranı ise bu yıl, önceki yıllara oranla yüzde 21 ile en yüksek seviyesine ulaştı.” bilgisini verdi.  

CEO’LAR DA ŞİKAYETÇİ

Türkiye’deki mobing olgusunun çalışanlar nezdindeki algısını değerlendiren Araştırma ve İleri Analiz Danışmanı Özge Tarakçı Özkurt, “Kurumsal araştırmaya ek olarak 23 ilden 375 çalışan ile de görüşme gerçekleştirildi.  Bu kişilerin yüzde 91’i özel sektör, yüzde 5’i ise kamu çalışanlarından oluşuyor. Görüşülen kişilerin yüzde 90,7’si çalıştıkları iş yerinde herhangi bir uygunsuz davranışa maruz kaldıklarını, yüzde 9,3’lük bir kesim ise çalıştıkları yerde böyle bir şey yaşamadıklarını kaydetti. Çalışmada yönetim kurulu üyesi ya da CEO düzeyi çalışan 6 kişinin 4’ü, genel müdür veya koordinatör düzeyi çalışan 26 kişinin 23’ü uygunsuz bir duruma maruz kaldıklarını belirttiler. En yüksek sayıdaki memur, eleman, uzman statüsündeki çalışanların yüzde 90’ı ile ikinci en yüksek sayıdaki şef, müdür, proje yöneticisi konumundaki şef, müdür, proje yöneticisi konumundaki çalışanların yüzde 93’ü de bu duruma maruz kalmış.” diye konuştu.  

ETKİLERİ AĞIR

Maruz kalınan uygunsuz davranış türlerinin neler olduğuna da değinen Özkurt, “Araştırmada çalışanlar yüzde 48,8 ile ‘gereksiz ve anlamsız görevlere’, yüzde 35,5 ile ‘gerçekçi olmayan iş taleplerine’, yüzde 33,6 ile ‘sürekli olumsuz eleştiri, küçümseme ve iğnelemeye’ ve yüzde 30,4 ile ‘hakkında dedikodu ve asılsız bilgiye’ maruz kaldıklarını beyan ettiler. Maruz kalınan bu uygunsuz davranışların etkileri de ağır olabiliyor. Kişiler, stres başta olmak üzere sinirlilik, sürekli gerilim, endişe, tükenmişlik ve aşırı yorgunluk gibi sorunlarla baş başa kaldıklarını belirttiler” dedi.  

AKADEMİK ÇALIŞMALARA KONU OLUYOR

Yaşar Üniversitesi Psikoloji Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Evrim Güleryüz ise Türkiye’de gerçekleştirilen mobing çalışmalarından örnekler verdi. Dr. Güleryüz, 2005 ve 2018 yılları arasında 447 yüksek lisans ve doktora araştırmasına, 2016 ve 2018 yılları arasında ise 130 yüksek lisans ve doktora araştırmasına imza atıldığını söyledi. Güleryüz, Türkiye’de farklı meslek grupları ile yürütülen mobing çalışmalarından şu örnekleri sundu:

-108 hemşirenin katıldığı bir çalışmada hemşirelerin yüzde 43.8’i mobinge maruz kaldığını belirtti. Yüzde 28.6’sı meslektaşlarından, yüzde 22.8’si hekimden, yüzde 14.3’ü yöneticisinden, yüzde 34.3’ü hepsinden mobing gördüğünü ifade etti.

-379 doktorun katıldığı bir çalışmada ise mobing algısı arttıkça öfke düzeyinin arttığı ve öfke kontrol sorunlarının ortaya çıktığı saptandı.

-395 ilkokul öğretmenin katıldığı bir çalışmada erkeklerin kadınlara kıyasla ve daha az süredir kurumda çalışanların daha uzun süredir çalışanlara göre daha yüksek mobing algısı olduğu bulundu.

-244 öğretmenin katıldığı araştırmada mobing algısı ile kurumsal bağlılık arasında olumsuz bir ilişki olduğu bulundu.

-211 bankacı ile yapılan bir çalışmada mobing algısı ve performans arasında olumsuz bir ilişki olduğunu ortaya kondu.

-220 hemşire ve 220 mühendis arasında yapılan araştırmada hemşirelerde mobing algısının mühendislere göre daha yüksek olduğu ortaya çıktı.

-Mühendislerde yöneticinin kadın olduğu durumda erkek olduğu duruma kıyasla mobing algısının daha fazla olduğu,

-Erkek hemşirelerin mobing algısının ise kadın hemşirelere göre daha fazla olduğu ortaya çıktı.

FARKINA VARIN

Etkinliğe katılan Geleceği Paylaş Sivil İnsiyatifi’nden Oya Demir de mobing konusunda farkındalık oluşturmaya çalıştıklarını söyledi. Demir, “Herhangi bir iş yerinde, özel ya da kamu sektöründe, belki de bir sivil toplum örgütünde bir kişi ya da daha fazlası mobinge maruz kalıyor. Belki de maruz kaldığı ya da bıraktığı şeyin mobing olduğunun farkında bile değil. İçinde olduğumuz çalışma hayatına veya sivil toplum örgütlerine baktığımızda ise sanıyorum en fazla gündemde olan konulardan biri üstü kapalı ya da açık mobing. Ülkemizde bu alanda yapılan sürdürülebilir tek çalışma olan Forum Mobing’in ilk defa İzmir’de gerçekleşmesi bizim için ayrıca mutluluk verici.” diye konuştu.

KAPASİTESİNİN ALTINDA VERİLEN İŞLER DE MOBİNG

Mobing Nedir?

Mobing, iş yerindeki bir kişiye, bir ya da birkaç kişi tarafından yapılan sistematik, etik olmayan ve düşmanca davranışlar veya kişiye tacizle, zorbaca ve saldırganca davranılarak, kapasitesinin altında işler verilerek onun sosyal ilişkilerinden dışlanması ya da işyerindeki statüsünün küçük düşürülmesi anlamına gelmektedir. 

ALO 170’E BAŞVURULAR  GİDEREK ARTIYOR

Aile Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bağlı ALO 170 Yardım ve Destek Hattına mobing nedeniyle başvuran kişi sayısı 2011 yılında 2 bin civarındayken 2017 yılında bu sayı 16 bin 784’e ulaştı.

MOBİNG KARŞISINDA ÇALIŞANLARIN HUKUKİ HAKLARI

Türk Medeni Kanunu’na göre; hukuka aykırı olarak kişilik hakkına saldırılan kimse, hakimden saldırıda bulunanlara karşı korunmasını isteyebilir. Davacı, hakimden saldırı tehlikesinin önlenmesini, sürmekte olan saldırıya son verilmesini, sona ermiş olsa bile etkileri devam eden saldırının hukuka aykırılığının tespitini isteyebilir. Davacının, maddi ve manevi tazminat istemde bulunma hakkı saklıdır.

Ayrıca Türk Borçlar Kanunu’na göre de; işveren, hizmet ilişkisinde işçinin kişiliğini korumak ve saygı göstermek ve işyerinde dürüstlük ilkelerine uygun bir düzeni sağlamakla, özellikle işçilerin psikolojik ve cinsel tacize uğramamaları ve bu tür tacizlere uğramış olanların daha fazla zarar görmemeleri için gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

HABERLER